Onderstaand is een vraaggesprek naar aanleiding van een school opdracht tussen Kees Duijn en zijn zoon Thomas, gehouden in Maart 2015. De vragen zijn typische open beginnersvragen en de antwoorden zijn helder onopgesmukt. We geven het gesprek daarom graag hier weer! [DvC]
Waarom mediteer je?
Ik mediteer omdat mij dat rust geeft in mijn hoofd. Ik doe dit nu al 10 jaar iedere dag dus je kunt gerust zeggen dat ik er serieus mee omga. Vaak doe ik het zelfs twee keer per dag.
Ik merk dat als ik niet mediteer (want dat heb ik als proef een keer drie maanden lang gedaan) ik me dan minder goed kan concentreren op de taken die ik door de dag heen moet doen.
Tijdens het mediteren let ik goed op wat er gebeurt in mijn lichaam en wat er aan gedachten allemaal door mijn hoofd heen gaan. Ik vind het belangrijk om te weten wat er allemaal met mijn lichaam gebeurt omdat mijn lichaam allerlei signalen geeft die belangrijk voor mij zijn. Als ik me bijvoorbeeld onrustig voel dan versnelt mijn hartslag of krijg ik pijn in mijn buik of heb heel veel onrustige gedachten. Die gedachten gaan dan met mij aan de haal. Ik heb er dan niet echt meer controle over. Je zou kunnen zeggen dat ik dan ga piekeren. Daarom mediteer ik. Het maakt me bewust van mijn gevoelens en mijn gedachten. Het is dus gewoon heel erg goed voor mij en mijn omgeving.
Hoe ben je er op gekomen om te gaan mediteren?
Toen ik een jaar of 23 was heb ik een boek gelezen over meditatie. Ik was altijd al geïnteresseerd in religies en heb veel gelezen over boeddhisme. Toen ik het zenboeddhisme tegenkwam was ik heel erg verrast door de eenvoud en de soberheid van de meditatie. Eigenlijk had ik vanaf het begin al heel sterk het gevoel dat het echt bij mij past.
Hoe kun je leren mediteren?
Ik heb leren mediteren toen ik 25 jaar oud was. Dat is dus al 28 jaar geleden. Het is eigenlijk niet moeilijk. Maar juist omdat het zo makkelijk lijkt is het tegelijkertijd toch heel moeilijk. Want ga maar eens 25 minuten volledig onbeweeglijk in een houding zitten. Ik denk dat je na 5 minuten al heel erg onrustig wordt en je voet wil verzetten of je arm wil verzetten. Toch is het te leren. Ik heb het geleerd op een cursus. Daar ben ik 10 keer naartoe gegaan en toen wist ik ongeveer hoe het moest.
Hoe doe je dat nou eigenlijk dat mediteren en wat heb je ervoor nodig?
Zoals ik al zei is mediteren helemaal niet moeilijk. Je hebt een rond kussentje nodig van ongeveer 15 cm hoog. Daarop ga je zitten bij voorkeur in de lotushouding. Dat is een houding waarbij de benen gekruist over elkaar gaan en de knieën strak op de grond zitten. De houding is heel stabiel omdat je kont en je knieën de grond raken. Een perfecte stabiele driehoek dus. Vervolgens ga je zo recht mogelijk met je rug zitten en je houdt je handen voor de buik. Je richt de blik ongeveer een meter voor je en blijft zo zitten gedurende 25 minuten. Tijdens de meditatie richt ik me meestal op mijn ademhaling. Ik volg dan het in- en uitademen van mijn ademhaling. Als er gedachten komen, observeer ik die maar ga er verder niet in mee. Ze komen en ze gaan weer net zo makkelijk weg. Vervolgens ga ik dan weer terug naar mijn ademhaling. Naast het kussentje heb je natuurlijk ook nog een alarm nodig. Dat kan een gewoon kookwekkertje zijn of het alarm op je telefoon.
Mediteer je alleen of ook met anderen?
Mediteren doe ik alleen en ook met anderen. Ik mediteer iedere dag meestal twee keer, maar op donderdag ga ik naar een meditatiegroep. Daar mediteer ik met een groep mensen van zo’n 5 tot 12 personen. Afhankelijk van hoeveel er die avond kunnen of komen.
Waar denk je aan tijdens het mediteren en wat gebeurt er met je tijdens het mediteren?
Eigenlijk denk ik aan niets. Maar dat is ook denken. Je kunt ook eigenlijk niet aan niets denken. Denken gaat eigenlijk automatisch en je kunt het nooit stopzetten. Als er gedachten komen, observeer ik ze maar ik ga niet in de gedachte mee. Ik ga dus direct weer terug met mijn aandacht naar mijn ademhaling. Ik probeer mijn ademhaling te volgen en tel daarbij van 1 tot en met 10. Bij iedere uitademing een tel. Maar vaak kom ik er al snel achter dat ik na een aantal tellen al weer gedachten heb. Ik ga dan weer rustig terug naar mijn ademhaling met mijn aandacht en begin weer bij 1 te tellen.
Lichamelijk gebeurt er natuurlijk ook heel veel. Ik voel mijn ademhaling. Ik voel mijn buik op-en-neer gaan, ik voel de lucht door mijn neus gaan als ik inadem en als ik uit- adem. Ik voel mijn borstkas heen-en-weer gaan maar ik voel ook spiertrillingen en mijn hart kloppen. Ik voel ook angst in mijn buik als ik angstige gedachten heb. Er gebeurt dus veel meer als dat het lijkt!
Is het niet moeilijk om zolang in een houding te zitten?
In het begin is dat best wel moeilijk. Misschien hou je het niet langer uit dan 5 of 10 minuten. Maar als je meerdere weken of maanden of -zoals ik- al jaren aan het mediteren bent hou je het misschien wel een heel uur vol. Dat wil niet zeggen dat het makkelijk is. Soms is het makkelijk en soms is het heel moeilijk. Dat heeft veel te maken met hoe ik me voel en hoe druk het in mijn hoofd is. Als ik me zorgen maak of ik heb veel dingen meegemaakt op mijn werk dan ben ik onrustig in mijn hoofd en dan is het ook wat moeilijker om stil op het kussentje te blijven zitten gedurende 25 minuten. Maar dat is nou juist de bedoeling van mediteren. Het observeren, en het te accepteren zoals het is. Juist hierdoor heb ik geleerd om de lastige dingen die ik tegenkom in het dagelijks leven makkelijker te accepteren. Aan sommige dingen kun je niets veranderen. Dat is nou eenmaal zo.
Hoe lang ga je nog door met mediteren?
Eigenlijk weet ik wel zeker dat ik mijn hele leven lang hiermee door zal blijven gaan. Ik heb er heel veel aan gehad en heb er dagelijks nog heel veel aan. Het geeft me rust en overzicht in mijn leven. Het maakt dat ik van de alledaagse dingen meer kan genieten bijvoorbeeld het gesprek wat ik nu met jou heb. En dat is op dit moment het allerbelangrijkste.